Εμπορικό Σήμα & Πνευματική Ιδιοκτησία – Κατοχύρωση, διαδικασία, δικαστική προστασία
Η διακριτή ταυτότητα και τα άυλα αγαθά μιας επιχείρησης (σήμα, έργα, πατέντες, σχέδια) αποτελούν τον πυρήνα της ανταγωνιστικότητας. Η έγκαιρη κατοχύρωση και η συστηματική καταχώριση δικαιωμάτων μειώνουν τον κίνδυνο παραβίασης και απώλειας αξίας.
Εμπορικό σήμα (Ελλάδα/ΕΕ)
Η προστασία σήματος ξεκινά με ενδελεχή έρευνα και σωστή επιλογή των κλάσεων προστασίας του. Η κατάθεση πραγματοποιείται στη Γενική Γραμματεία του Εμπορίου για εθνική προστασία ή στο EUIPO (Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης) για ευρωπαϊκή καταχώριση, με προσεκτική επιλογή των κλάσεων της Συμφωνίας της Νίκαιας και σαφή περιγραφή προϊόντων και υπηρεσιών. Προηγείται προκαταρκτική έρευνα διαθεσιμότητας και πιθανών συγκρούσεων, ενώ κατά τη διάρκεια της διαδικασίας απαιτείται η παρακολούθηση για τυχόν αντιρρήσεις και ανακοπές.
Στο πλαίσιο του κύκλου ζωής του σήματος, η συστηματική χρήση, η ανανέωση ανά δεκαετία, η δυνατότητα μεταβίβασης και παραχώρησης αδειών αποτελούν κρίσιμα εργαλεία εμπορικής αξιοποίησης και προστασίας.
Πνευματική ιδιοκτησία (Ν. 2121/1993)
Η προστασία γεννάται αυτόματα με τη δημιουργία, αλλά απαιτείται τεκμηρίωση και σωστή διαχείριση. Η τεκμηρίωση δημιουργίας μέσω κατάθεσης ή δημοσιοποίησης του έργου και η ύπαρξη αποδεικτικών των σχετικών ημερομηνιών διευκολύνουν την προστασία των αντιστοίχων δικαιωμάτων. Ειδική μέριμνα χρειάζεται για τα έργα που δημιουργούνται κατ’ ανάθεση ή στο πλαίσιο εργασίας, ώστε οι σχετικές συμβάσεις να ρυθμίζουν την κυριότητα και την εκμετάλλευση.
Οι άδειες και οι συμβάσεις εκμετάλλευσης πρέπει να καθορίζουν τα δικαιώματα, το πεδίο χρήσης, την επικράτεια, τη διάρκεια και τις ρήτρες παραβίασης. Συμπληρωματικά, τα τεχνολογικά μέτρα προστασίας και οι πολιτικές πρόσβασης μειώνουν τον κίνδυνο διαρροών.
Δικαστική/διοικητική προστασία
Η ταχεία αντίδραση μπορείς να αποτρέψει τις παραβιάσεις. Τα ασφαλιστικά μέτρα και οι αγωγές παύσης/παράλειψης, αποζημίωσης και απόδοσης αμοιβών/κερδών είναι τα βασικά ένδικα βοηθήματα. Παράλληλα, οι διαδικασίες κατά παραποίησης/απομίμησης και οι στοχευμένες καταγγελίες σε πλατφόρμες και marketplaces μπορούν να περιορίσουν την προσβολή των αντιστοίχων δικαιωμάτων.
Η αποτελεσματικότητα των μέτρων αυξάνεται όταν υπάρχουν επαρκή αποδεικτικά: πρωτότυπα έργα, ηλεκτρονικά ίχνη και χρονικό αποτύπωμα, μάρτυρες και, όπου χρειάζεται, πραγματογνωμοσύνη.
Πρακτικές συμβουλές
Ξεκινήστε με χαρτογράφηση του IP portfolio και ευθυγράμμισή του με την επιχειρηματική στρατηγική. Πριν από κάθε γνωστοποίηση σε τρίτους, χρησιμοποιήστε συμφωνίες εμπιστευτικότητας (NDA) και τηρήστε αυστηρές πολιτικές πρόσβασης και μυστικότητας. Προβλέψτε διαδικασίες άμεσης αντίδρασης (incident response) και εφαρμόστε συνεχή παρακολούθηση της αγοράς διεκδικώντας τα δικαιώματά σας ενεργά, μέσω επιστολών cease & desist και αιτημάτων take‑down όπου απαιτείται.