Νομική Υποστήριξη Εταιρειών – Ρόλος δικηγόρου σε ίδρυση, συμβάσεις, κανονισμούς
Η συνεχής νομική υποστήριξη είναι κρίσιμη για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ανθεκτικότητα κάθε επιχείρησης. Από την πρώτη ημέρα λειτουργίας έως την κατάρτιση σύνθετων συναλλαγών και κανονιστικών αλλαγών, ο δικηγόρος λειτουργεί ως σύμβουλος πρόληψης κινδύνων, σχεδιαστής συμβάσεων και διαμεσολαβητής/εκπρόσωπος σε διαφορές.
Σύσταση και εταιρική δομή
Η σωστή επιλογή νομικής μορφής επηρεάζει άμεσα τη φορολογία, την ευθύνη των εταίρων/μετόχων, τις δυνατότητες χρηματοδότησης και την εταιρική διακυβέρνηση. Συνηθέστερες μορφές είναι η Α.Ε., η Ε.Π.Ε., η Ι.Κ.Ε., η Ο.Ε. και η Ε.Ε. Η διαδικασία ξεκινά με τη σύνταξη καταστατικού, στο οποίο ενσωματώνονται κρίσιμες ρήτρες, όπως ρήτρες μεταβίβασης μετοχών/μεριδίων, μη ανταγωνισμού, μηχανισμοί επίλυσης αδιεξόδων (deadlock) και διαδικασίες επίλυσης διαφορών.
Ακολουθεί η ηλεκτρονική σύσταση μέσω e-ΥΜΣ, η εγγραφή στο Γ.Ε.ΜΗ., η φορολογική έναρξη και η τήρηση εταιρικών βιβλίων. Κατά τη διάρκεια ζωής της εταιρείας, προκύπτουν συχνά εταιρικές μεταβολές, όπως αλλαγή έδρας ή εταιρικού σκοπού, αυξήσεις/μειώσεις κεφαλαίου, είσοδος ή έξοδος εταίρων και ευρύτερες αναδιοργανώσεις.
Συμβάσεις και κανονισμοί
Οι συμβάσεις ορίζουν τις εμπορικές σχέσεις και μειώνουν την αβεβαιότητα, ακριβώς επειδή προβλέπουν τι γίνεται όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως αναμενόταν. Η κατάρτιση και ο νομικός έλεγχος συμβάσεων πώλησης, προμήθειας, διανομής, franchise, συμφωνιών εμπιστευτικότητας (NDA), συμφωνιών επιπέδου υπηρεσιών (SLA), όρων χρήσης και πολιτικών απορρήτου, εξασφαλίζουν ότι κάθε κρίσιμο σημείο έχει αποτυπωθεί με σαφήνεια.
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στους όρους που αφορούν το αντικείμενο και τις προδιαγραφές, τον τρόπο παραλαβής, τις εγγυήσεις και τους περιορισμούς ευθύνης, την ανωτέρα βία, καθώς και τη λύση/καταγγελία της σύμβασης. Παράλληλα, οι εσωτερικοί κανονισμοί συμμόρφωσης –ιδίως ως προς τον GDPR (χαρτογράφηση ροών δεδομένων, νομική βάση, συμβάσεις επεξεργασίας/DPA, εκτιμήσεις αντικτύπου/DPIA)–, τους κανόνες ανταγωνισμού και τις πολιτικές κατά της δωροδοκίας και των κυρώσεων, διαμορφώνουν το πλαίσιο ασφαλούς λειτουργίας. Στο εργασιακό πεδίο, καθορίζονται οι τύποι συμβάσεων, οι πολιτικές τηλεργασίας, οι πειθαρχικές διαδικασίες και η προστασία εμπορικών μυστικών.
Συμμόρφωση και διαχείριση κινδύνων
Η πρόληψη είναι οικονομικότερη από την καταστολή. Ένα ενεργό μητρώο κινδύνων και ένα ημερολόγιο συμμόρφωσης βοηθούν να τηρούνται κρίσιμες προθεσμίες –φορολογικές, εταιρικές και κανονιστικές– και να αποφεύγονται κυρώσεις. Σε νέες συνεργασίες και εξαγορές/συγχωνεύσεις, ο νομικός, κανονιστικός, IP, εργασιακός και φορολογικός έλεγχος (due diligence) εντοπίζει εγκαίρως κινδύνους και προτείνει συμβατικές δικλείδες.
Επιπλέον, τα προγράμματα εκπαίδευσης στελεχών, οι περιοδικοί έλεγχοι συμμόρφωσης και οι διαδικασίες αναφοράς παραβάσεων (whistleblowing) καλλιεργούν κουλτούρα πρόληψης και έγκαιρης αντίδρασης.
Επίλυση διαφορών
Η ορθή συμβατική αρχιτεκτονική μειώνει τις διαφορές, αλλά όταν αυτές προκύπτουν χρειάζεται καθαρό πλάνο κλιμάκωσης. Η πρόβλεψη όρων διαμεσολάβησης ή διαιτησίας και η ρητή επιλογή δικαιοδοσίας/δικαίου διευκολύνουν την ταχεία και αποτελεσματική επίλυση. Συνήθως ακολουθείται διαδοχικά η διαπραγμάτευση, η διαμεσολάβηση και, εφόσον δεν επιτευχθεί λύση, η διαιτησία ή τα δικαστήρια, με παράλληλη λήψη ασφαλιστικών μέτρων όπου απαιτείται.
Συχνά λάθη που κοστίζουν
Συνηθισμένα λάθη που οδηγούν σε αχρείαστο κόστος είναι η απουσία εγγράφων συμβάσεων ή η ύπαρξη ελλιπών όρων/ρητρών, οι ανεπαρκείς και ανεπίκαιρες πολιτικές συμμόρφωσης και η μη πρόβλεψη μηχανισμών αποχώρησης ή μεταβίβασης σε εταιρικές σχέσεις. Η έγκαιρη διόρθωσή τους αποτρέπει λάθη με ενδεχομένως μεγάλο κόστος.