Συμβάσεις με το Εξωτερικό – Διεθνείς εμπορικές συμφωνίες, διαιτησία, επιλογή δικαίου
Οι διεθνείς συμβάσεις απαιτούν σαφείς ρυθμίσεις σχετικά με τη δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, τις παραδόσεις προϊόντων, τις πληρωμές και τους μηχανισμούς επίλυσης διαφορών. Η ορθή χρήση τέτοιων ρητρών σε συμβάσεων μειώνει το ρίσκο καθυστερήσεων, αδυναμίας εκτέλεσης και υψηλών εξόδων επίλυσης διαφορών.
Βασικές ρήτρες διεθνών συμβάσεων
Η σαφής περιγραφή του αντικειμένου και των προδιαγραφών των προϊόντων ή υπηρεσιών, μαζί με διαδικασίες αποδοχής ή απόρριψης, περιορίζει παρερμηνείες και διαφωνίες. Οι ρήτρες παράδοσης με Incoterms καθορίζουν ποιος φέρει τον κίνδυνο και το κόστος σε κάθε στάδιο της μεταφοράς (π.χ. EXW, FCA, FOB, CIF), καθώς και τους χρόνους, τις προδιαγραφές συσκευασίας και τις απαιτούμενες ασφαλίσεις.
Οι όροι τιμήματος και πληρωμής πρέπει να ορίζουν με σαφήνεια το νόμισμα, τα μέσα πληρωμής (π.χ. letters of credit ή stand‑by L/C), τις προκαταβολές, τυχόν συμψηφισμούς και τους ελέγχους συμμόρφωσης με καθεστώτα κυρώσεων και κανόνες AML. Στις ρήτρες ευθύνης και εγγυήσεων περιλαμβάνονται οι διαδικασίες για ελαττώματα, τα επίπεδα υπηρεσίας (SLA), οι περιορισμοί/αποκλεισμοί ευθύνης και η ανωτέρα βία.
Τέλος, οι ρήτρες πνευματικής ιδιοκτησίας και εμπιστευτικότητας ρυθμίζουν τις άδειες χρήσης, το πεδίο και τη διάρκεια, τις συμφωνίες μη ανταγωνισμού και την προστασία εμπορικών μυστικών, ώστε να προφυλάσσεται η τεχνογνωσία
Επιλογή δικαίου και δικαιοδοσίας
Η ρήτρα επιλογής δικαίου –ιδίως εντός της ΕΕ, όπου εφαρμόζεται ο Κανονισμός Ρώμη Ι– προσφέρει προβλεψιμότητα και ενιαία ερμηνεία. Παράλληλα, η ρήτρα δωσιδικίας καθορίζει εάν οι διαφορές θα εκδικαστούν σε συγκεκριμένα δικαστήρια ή θα υπαχθούν σε διαιτησία, με έμφαση στη δυνατότητα αναγκαστικής εκτέλεσης στις χώρες των συμβαλλομένων.
Διαιτησία και εναλλακτική επίλυση
Η διαιτησία μπορεί να είναι θεσμική (π.χ. ICC, LCIA, VIAC, ΕΒΕΑ) ή ad hoc με τους Κανόνες UNCITRAL. Είναι κρίσιμο να καθορίζονται εκ των προτέρων η έδρα, η γλώσσα και ο αριθμός των διαιτητών. Η εκτελεστότητα των διαιτητικών αποφάσεων διασφαλίζεται διεθνώς με τη Σύμβαση της Νέας Υόρκης (1958), που ισχύει σε πάνω από 160 χώρες. Πριν από τη διαιτησία, η διαμεσολάβηση συχνά προσφέρει γρήγορη και οικονομική επίλυση.
Διασφάλιση εκτέλεσης και συμμόρφωσης
Η εκτέλεση των υποχρεώσεων ενισχύεται με εγγυητικές επιστολές, ανεξάρτητες τραπεζικές εγγυήσεις και ρήτρες παρακράτησης κυριότητας. Παράλληλα, η δέουσα επιμέλεια του αντισυμβαλλομένου, οι έλεγχοι συμμόρφωσης με τα ευρωπαϊκά καθεστώτα κυρώσεων/εξαγωγών και η τήρηση του ελληνικού πλαισίου για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (ν. 4557/2018), μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο παραβάσεων και κυρώσεων. Για την επίλυση διαφορών, προκρίνεται η διαμεσολάβηση κατά τον ν. 4640/2019 και, όπου συμφωνείται, η διεθνής εμπορική διαιτησία σύμφωνα με το ισχύον ελληνικό πλαίσιο.