Περιγραφή του εγκλήματος
Το βασικό έγκλημα της εκβίασης, δηλαδή ο εξαναγκασμός κάποιου με βία ή απειλή σε πράξη, παράλειψη ή ανοχή από την οποία επέρχεται βλάβη στην περιουσία του εξαναγκασμένου ή και άλλου προσώπου, αποκτά ιδιαίτερη απαξία:
– όταν η βία ή η απειλή βλάβης αφορά την επιχείρηση, το επάγγελμα, το λειτούργημα ή άλλη δραστηριότητα του εξαναγκασμένου ή άλλου προσώπου (π.χ. απειλή επιβολής υπέρογκου προστίμου από εφοριακό ελεγκτή σε βάρος ιδιοκτήτη επιχείρησης, ο οποίος εξαναγκάζεται στην καταβολή μικρότερου χρηματικού ποσού προκειμένου να αποφύγει το υπέρογκο πρόστιμο / απειλή εκ μέρους προέδρου επιτροπής ελέγχου επενδύσεων σε βάρος αιτούντα για ένταξη σε νέο πρόγραμμα επιδότησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι για να μην προβεί σε αρνητικές εισηγήσεις αναφορικά με προηγούμενες επιδοτήσεις και υποχρεωθεί ο επιδοτούμενος να επιστρέψει τα χρηματικά ποσά και να καταβάλλει πρόστιμα στην εφορία, θα πρέπει να του καταβάλει συγκεκριμένο χρηματικό ποσό / πρόκληση από δανειστή εκρήξεων και μεγάλων υλικών ζημιών σε βάρος επιχείρησης οφειλέτη, προκειμένου αυτός να προχωρήσει στην καταβολή των ποσών που του όφειλε από χρηματιστηριακές συναλλαγές) ή
– όταν ο υπαίτιος προσφέρεται να παρέχει ή παρέχει προστασία για την αποτροπή πρόκλησης τέτοιας βλάβης από τρίτον (π.χ. προσφορά παροχής προστασίας από αστυνομικό προκειμένου εξασφαλίσει τη μη διενέργεια ελέγχων σε επιχείρηση-κατάστημα νυχτερινής διασκέδασης).
Πρόκειται για τη λεγόμενη εκβίαση των επιχειρήσεων, κατά την οποία ο δράστης θα πρέπει αφενός να γνωρίζει ότι συντρέχουν όλα τα παραπάνω στοιχεία της πράξης και να θέλει την επέλευση του εγκληματικού αποτελέσματος και αφετέρου να αποσκοπεί στην αποκόμιση παράνομου περιουσιακού οφέλους για αυτόν ή για κάποιον άλλον.
Ποινική κύρωση
Η εκβίαση των επιχειρήσεων προβλέπεται στο άρθρο 385 παρ. 1 στοιχ. β’ ΠΚ και τιμωρείται:
- ως πλημμέλημα, επισύροντας ποινή φυλάκισης από 10 ημέρες έως 2 έτη, χωρίς να παρέχεται η δυνατότητα αναστολής ή μετατροπής της ποινής,
- ως κακούργημα, επισύροντας ποινή καθείρξεως από 5 έως 10 έτη, εφόσον ο δράστης τέλεσε αυτές τις πράξεις κατά συνήθεια ή κατ’ επάγγελμα.
Προστατευόμενο έννομο αγαθό
Η τυποποίηση της εκβίασης των επιχειρήσεων αποσκοπεί στην προστασία κυρίως της περιουσίας του εξαναγκασθέντος, η οποία δεν είναι υποχρεωτικό να ταυτίζεται με την περιουσία της επιχείρησης αλλά μπορεί να αφορά και κάποιο άλλο περιουσιακό στοιχείο του εξαναγκασθέντος.
Η απειλή πρέπει να αφορά αποκλειστικά σε βλάβη της επιχείρησης. Βλάβη της επιχείρησης υφίσταται όταν από την παράνομη συμπεριφορά προκαλείται ζημία στην επιχείρηση. Ως ζημία δεν νοείται μόνο αυτή που μπορεί να αποτιμηθεί σε χρήμα αλλά και η ηθική ζημία που μπορεί στο μέλλον να εξελιχθεί σε περιουσιακή ζημία (τέτοια περίπτωση συνιστά η βλάβη της καλής φήμης της επιχείρησης).