Το άρθρο 1710ΑΚ ρυθμίζει την κατανομή της περιουσίας με διαθήκη. Υπάρχουν τρία είδη διαθηκών τα οποία έχουν την ίδια νομική ισχύ. Παρ ‘όλα αυτά, κάθε είδος διαθέτει μοναδικά χαρακτηριστικά, τα οποία πρέπει να γνωρίζει όποιος επιθυμεί να έχει μια καλή γνώση του ελληνικού κληρονομικού δικαίου.

Στο άρθρο αυτό θα αναφέρουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε τύπου διαθήκες και εξηγήσουμε εν συντομία την διαδικασία δημοσίευσης κάθε μίας από αυτές. Μια διαθήκη μπορεί να είναι: (1) ιδιόγραφη (2) δημόσια ή (3) μυστική.

Η έννοια της ιδιόγραφης διαθήκης είναι εύκολα καταληπτή. Πρόκειται ουσιαστικά για μια διαθήκη που έχει γραφεί, χρονολογηθεί και υπογραφεί από τον ίδιο τον διαθέτη [01] άρθρο 1721 ΑΚ . Μία τέτοια διαθήκη μπορεί να έχει συνταχθεί σε οποιοδήποτε υλικό και με οποιοδήποτε μέσο γραφής. Με άλλα λόγια, εκτός από χαρτί και στυλό, μπορεί να υπαγορευτεί προφορικά, αν ο διαθέτης είναι άτομο με ειδικές ανάγκες, σε φλοιό δέντρου, δέρμα ζώων, τοίχο ή με αίμα κλπ. [02] 2ος τόμος, 3η έκδοση Ερμηνεία του ΑΚ σελ.2192 .Όποιος έχει στην κατοχή του μια ιδιόγραφη διαθήκη έχει την υποχρέωση, μετά τη γνωστοποίηση του θανάτου του διαθέτη, να τη δημοσιεύσει αμέσως στο Πρωτοδικείο του τόπου είτε της τελευταίας κατοικίας του διαθέτη είτε της δικής του [03] άρθρο 1774 ΑΚ. Αν το πρόσωπο που έχει στην κατοχή του τη διαθήκη, διαμένει στο εξωτερικό, μπορεί να προσκομίσει για δημοσίευση τη διαθήκη στον προϊστάμενο της προξενικής αρχής [04] άρθρο 1775ΑΚ.

Η δημόσια διαθήκη συντάσσεται βάσει της τελευταίας βούλησης του διαθέτη, με την παρουσία συμβολαιογράφου και τριών μαρτύρων ή δύο συμβολαιογράφων και ενός μάρτυρα [05] άρθρο 1724 ΑΚ. Αυτός ο τύπος διαθήκης πρέπει να περιλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία [06] άρθρο 1732 ΑΚ:

  • την ημερομηνία και τον τόπο σύνταξής της
  • τα προσωπικά στοιχεία του διαθέτη που επαληθεύουν την ταυτότητά του
  • τα ονόματα και τις διευθύνσεις του/των συμβολαιογράφου/-ων και τα ονόματα, τις διευθύνσεις και τα επαγγελματικά στοιχεία των ατόμων που ήταν παρόντες κατά την υπογραφή της
    θα είναι
  • την τελευταία βούληση του διαθέτη και μια δήλωση που επιβεβαιώνει ότι έχουν τηρηθεί οι όροι που τίθενται από το άρθρο 1730 ΑΚ

Εάν κάποιος συμβολαιογράφος έχει στην κατοχή μία διαθήκη έχει την υποχρέωση, μετά τη γνωστοποίηση του θανάτου του διαθέτη, να στείλει ένα αντίγραφο της διαθήκης στον γραμματέα του Πρωτοδικείου το οποίο είναι αρμόδιο για την περιοχή στην οποία εδρεύει ο συμβολαιογράφος [07] άρθρο 1769 ΑΚ. Η δημόσια διαθήκη δημοσιεύεται στην πρώτη συνεδρίαση του δικαστηρίου [08] άρθρο 1769ΑΚ.

Η μυστική διαθήκη είναι ένα έγγραφο που παραδίδει ο διαθέτης σε ένα συμβολαιογράφο στον οποίο δηλώνει προφορικά ότι αυτό το έγγραφο περιέχει την τελευταία του βούληση. Σε αυτόν τον τύπο διαθήκης, την ώρα που ο διαθέτης εκφράζει την τελευταία του βούληση απαιτείται η παρουσία τριών μαρτύρων ή δύο συμβολαιογράφων και ενός μάρτυρα [ 09] άρθρο 1738ΑΚ. Μία τέτοια διαθήκη αποτελείται από δύο ξεχωριστά έγγραφα: το ένα είναι ιδιωτικό, και αποτυπώνεται σε αυτό η τελευταία βούληση του διαθέτη, και το άλλο είναι δημόσιο, που συντάσσεται από τον συμβολαιογράφο κατόπιν της παραλαβής του πρώτου εγγράφου.

Ένας συμβολαιογράφος που έχει στην κατοχή του μια διαθήκη, έχει την υποχρέωση, μετά την ανακάλυψη του θανάτου του διαθέτη να παραδώσει προσωπικά το πρωτότυπο σε δημόσια συνεδρίαση του Πρωτοδικείου. Η μυστική διαθήκη δημοσιεύεται κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης αυτής[10] άρθρο 1769 ΑΚ.

Το άρθρο 1770 ΑΚ ορίζει ότι πριν από τη αποσφράγιση της μυστικής διαθήκης, η διαθήκη εξετάζεται από το δικαστήριο με την παρουσία συμβολαιογράφο, και βεβαιώνεται ότι οι σφραγίδες είναι άθικτες. Όποιος έχει έννομο συμφέρον μπορεί να ζητήσει και να εξετάσει τις σφραγίδες.

Σημειώσεις:

[01] άρθρο 1721 ΑΚ
[02] 2ος τόμος, 3η έκδοση Ερμηνεία Αστικού Κώδικα σελ.2192
[03] άρθρο 1774 ΑΚ
[04] άρθρο 1775 ΑΚ
[05] άρθρο 1724 ΑΚ
[06] άρθρο 1732 ΑΚ
[07] άρθρο 1769 ΑΚ
[08] άρθρο 1769 ΑΚ
[09] άρθρο 1738ΑΚ
[10] άρθρο 1769ΑΚ