Οι σημαντικότερες δραστηριότητες του franchising στη Γερμανία κατά κλάδους (αριθμός συστημάτων franchise / ποσοστό επί τοις εκατό)
Ο λήπτης franchise είναι νομικά αναξάρτητος επιχειρηματίας.
Όχι. Οι λήπτες franchise δεν καλύπτονται από τις νομικές διατάξεις περί προστασίας των εργαζομένων από απόλυση, γιατί δεν είναι εργαζόμενοι κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, αλλά αντίθετα αποτελούν ανεξάρτητους επιχειρηματίες.
Το franchising δεν ενδείκνυται για τον καθένα και προϋποθέτει την ύπαρξη κάποιων προσωπικών χαρακτηριστικών, όπως π.χ. τη βούληση να εργαστεί κανείς για το δίκτυο κάποιου άλλου. Επιπλέον απαιτούνται και συγκεκριμένες διοικητικές ικανότητες management.
Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο να διαπιστώσετε τόσο το εάν επιθυμείτε να γίνετε συνεργάτης σε δίκτυο franchise, όσο και αν έχετε τις ικανότητες για αυτό. Στη συνέχεια θα βρείτε ερωτήσεις, οι οποίες θα σας διευκολύνουν κατά την αναζήτησή σας:
Το γεγονός ότι οι λήπτες franchise έχουν σαφώς καλύτερες πιθανότητες επιτυχίας από πρόσωπα που ιδρύουν ανεξάρτητες περιχειρήσεις πρέπει πλέον να θεωρηθεί αποδεδειγμένο.
Αυτό προκύπτει και από τη μελέτη «Franchising – Εγγυητής επιτυχίας για ίδρυση επιχειρήσεων» του Διεθνούς Κέντρου για Franchising και Συνεργασία (F&C), η οποία δημοσιεύτηκε το έτος 2005. Σε γενικές γραμμές, οι λήπτες franchise αποτυγχάνουν επιχειρηματικά σαφώς πιο σπάνια από τους υπόλοιπους νέους επιχειρηματίες στα πρώτα τέσσερα χρόνια της δραστηριοποίησής τους. Το ποσοστό αποτυχίας των ληπτών franchise, το οποίο κυμαίνεται από ένα έως πέντε τοις εκατό, είναι σημαντικά χαμηλότερο από αυτό των ιδρυτών νέων επιχειρήσεων, οι οποίοι δραστηριοποιούνται εκτός των πλαισίων ενός δικτύου franchise. Οι τελευταίοι αποτυγχάνουν σε αυξημένα ποσοστά ιδιαίτερα τον πρώτο χρόνο από την ίδρυση της επιχείρησής τους.
Οι λόγοι για αυτό είναι προφανείς. Ανεξάρτητοι νέοι επιχειρηματίες πρέπει να αποκτήσουν πρόσβαση στην πελατεία τους μέσω πολυέξοδων δράσεων marketing, σε αντίθεση με τους λήπτες franchise, οι οποίοι ήδη από το ξεκίνημα της δραστηριότητάς τους απολαμβάνουν των πλεονεκτημάτων που τους παρέχει η υπάρχουσα εμπορική φήμη και το υφιστάμενο μερίδιο αγοράς του franchisor.
Εξαιτίας δε της ύπαρξης αυτού του «κεφαλαίου εμπιστοσύνης» οι πελάτες μπορούν να συνδεθούν με την επιχείρηση μακροπρόθεσμα. Η σύνδεση αυτή έχει θετική επίδραση στην εξέλιξη του κύκλου εργασιών. Σύμφωνα με την F&C ανεξάρτητοι νέοι επιχειρηματίες κερδίζουν κατά την πρώτη χρήση τους κατά μέσο όρο 160.000 Ευρώ, ενώ αντίθετα οι συμμετέχοντες σε δίκτυο franchise κερδίζουν κατά μέσο όρο 416.814 Ευρώ. Ο επιχειρηματικός κίνδυνος στα πλαίσια δικτύων franchise περιορίζεται, συνεπώς, από την ύπαρξη μελετημένου επιχειρηματικού σχεδίου, το οποίο έχει ήδη καθιερωθεί στην αγορά.
Ο σημαντικότερος παράγοντας επιτυχίας παραμένει, ωστόσο, το ίδιο το πρόσωπο, το οποίο θα γίνει λήπτης franchise. Είναι μεγάλης σημασίας κάθε νέος λήπτης να εκτιμά σωστά την οικονομική του ισχύ, τα επιχειρηματικά του κίνητρα, τη δυναμική προώθησης των προϊόντων του, καθώς και την ικανότητά του να δραστηριοποιείται ανεξάρτητα επιχειρηματικά.
Τα δίκτυα franchise είναι για τους εξής λόγους επιτυχημένα:
1. Γνώση της αγοράς
2. Οργάνωση
3. Επιχειρηματική φιλοσοφία
4. Ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα
5. Προστασία του δικτύου
6. Marketing
Για την ένταξή του σε δίκτυο franchise και τη χρήση των παροχών αυτού ο λήπτης πρέπει κατά κανόνα να καταβάλλει στο δικαιοπάροχο τέλη ένταξης και τρέχοντα τέλη αντίστοιχα.
Με την καταβολή των τελών ένταξης ο λήπτης franchise αποκτά το δικαίωμα να συμμετάσχει στο δίκτυο. Ως προς το ύψος των τελών αυτών δεν υπάρχουν επίσημες κατευθυντήριες τιμές. Το ύψος τους βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με τις προσφερόμενες παροχές και το βαθμό αναγνωρισιμότητας του δικτύου franchise.
Επίσης υπάρχουν και λεγόμενα royalties ή τρέχοντα τέλη, τα οποία ο λήπτης franchise οφείλει να καταβάλει στο δικαιοπάροχο και τα οποία συνήθως καθορίζονται βάσει του κύκλου εργασιών. Τα τέλη αυτά χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση διαφόρων επιχειρηματικών παροχών που αναλαμβάνει να εκτελέσει ο franchisor έναντι του λήπτη. Κατά τα λοιπά, τα τέλη αυτά επενδύονται στην εξέλιξη του δικτύου, σε συναντήσεις μεταξύ των συμμετεχόντων, στη διοργάνωση ημερίδων (π.χ. για την ανταλλαγή εμπειριών) κτλ.. Τα τρέχοντα τέλη διαφοροποιούνται σημαντικά ανάλογα με το εύρος των παροχών του franchisor.
Ακόμα, κατά κανόνα επιβάλλονται και τέλη διαφήμισης, τα οποία χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση διατοπικών διαφημιστικών δράσεων του δικτύου franchise.
1. Τέλη ένταξης
Το ύψος των τελών ένταξης διαφέρει σημαντικά ανά περίπτωση. Υπάρχουν και δίκτυα franchise, τα οποία δεν απαιτούν μεν την καταβολή τελών ένταξης, χρεώνουν όμως αυξημένα τρέχοντα τέλη.
Τα τέλη ένταξης είναι το αντίτιμο που οφείλει ο λήπτης franchise στο δότη για τις προσυμβατικές παροχές του τελευταίου, όπως π.χ.:
για την ανάπτυξη του επιχειρηματικού σχεδίου του δικτύου,
για τη δοκιμή του επιχειρηματικού σχεδίου σε πιλοτικές επιχειρήσεις,
για τις ενέργειες απόκτησης αναγνωρισιμότητας της επωνυμίας και τη διαφύλαξη καλής εμπορικής φήμης, καθώς και
για την καταγραφή της τεχνογνωσίας του δικτύου.
Επιπλέον, ο franchisor παρέχει και τις ακόλουθες υπηρεσίες κατά το στήσιμο της επιχείρησης:
Αναλύσεις για την καταλληλότητα του τόπου ίδρυσης της επιχείρησης.
Στήσιμο της επιχείρησης.
Ανεύρεση νέων ληπτών franchise.
Διοργάνωση σεμιναρίων.
2. Τρέχοντα τέλη / τέλη franchise
Το ύψος των τρέχοντων τελών διαφοροποιείται επίσης ανά δίκτυο franchise. Συνήθως καταβάλλεται στο δικαιοπάροχο συγκεκριμένο ποσοστό επί του καθαρού κύκλου εργασιών.
Τα τέλη αυτά καλύπτουν τη χρήση από το λήπτη franchise των εξής παροχών:
Διαρκής εξέλιξη του δικτύου / καινοτομία.
Προστασία εμπορικών σημάτων.
Εκπαίδευση.
Τεχνογνωσία.
Διαφήμιση.
Διαρκής παροχή επιχειρηματικών συμβουλευτικών υπηρεσιών.
Κάποιες φορές οι franchisors απαιτούν επιπλέον την καταβολή τελών διαφήμισης. Σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει κανείς να εξετάσει προσεκτικά, αν τα τέλη αυτά χρησιμοποιούνται πράγματι για τη χρηματοδότηση διατοπικής διαφήμισης και της στρατηγικής marketing του δικτύου, ή αν ξοδεύονται για άλλους σκοπούς. Ο λήπτης franchise έχει έναντι του δότη δικαίωμα να απαιτήσει έλεγχο λογαριασμών και παροχή πληροφοριών ως προς τη χρησιμοποίηση των τελών διαφήμισης.
3. Έξοδα επένδυσης
Τα συνολικά έξοδα επένδυσης περιλαμβάνουν τα εξής κονδύλια: τέλη ένταξης και έξοδα για το στήσιμο της επιχείρησης, π.χ. διοικητικά τέλη, έξοδα κατασκευής και εξοπλισμού καταστήματος, καθώς και έξοδα για την προμήθεια βασικών αποθεμάτων.
Το master franchising είναι στην ουσία franchising, στο οποίο προστίθεται ένα επιπλέον επιχειρηματικό επίπεδο. Ο λήπτης master franchise καθίσταται ο ίδιος δότης franchise σε μία χώρα διατηρώντας, ωστόσο, τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί τα εργαλεία και τις υπηρεσίες του δότη master franchise.
Ανάμεσα στο άμεσο και το master franchising υπάρχουν οι παρακάτω διαφορές:
’μεσο franchising:
Master franchising:
Το franchise αφορά στην «ενοικίαση» μίας επιχειρηματικής ιδέας από το franchisor στους λήπτες franchise.
Θα μπορούσαμε να παραθέσουμε έναν ορισμό του franchise ως εξής:
Το franchising είναι ένα σύστημα πωλήσεων οργανωμένο σε κάθετη βάση συνεργασίας, το οποίο αποτελείται από νομικά ανεξάρτητες επιχειρήσεις που συνδέονται μεταξύ τους με διαρκείς συμβατικές σχέσεις. Το σύστημα αυτό έχει ενιαία παρουσία στην αγορά και χαρακτηρίζεται από τον καταμερισμό των παροχών των συμμετεχόντων και την ύπαρξη δομών εποπτείας και ελέγχου, οι οποίες επιτρέπουν την εξασφάλιση σύμφωνης με τους κανόνες του συστήματος συμπεριφοράς των συμμετεχόντων. Το πλέγμα παροχών του franchisor περιλαμβάνει την εκπόνηση επιχειρηματικών σχεδίων προμηθειών, πωλήσεων και οργάνωσης, την παραχώρηση δικαιωμάτων χρήσης επί προστατευμένων δικαιωμάτων, τη μέριμνα για την κατάρτιση του λήπτη, καθώς και την υποχρέωση διαρκούς και ενεργούς υποστήριξης του λήπτη και συνεχούς εξέλιξης του επιχειρηματικού σχεδίου. Ο λήπτης franchise δραστηριοποιείται στο δικό του όνομα και για δικό του λογαριασμό. Έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση να χρησιμοποιεί το πακέτο franchise έναντι καταβολή τιμήματος. Η συνεισφορά του λήπτη συνίσταται σε παροχή εργασίας, κεφαλαίων και πληροφοριών.
Ο franchisor παρέχει, λοιπόν, την επιχειρηματική ιδέα, καθώς και προϊόντα, διαφήμιση, σεμινάρια κατάρτισης, βοήθεια στη διαμόρφωση καταστημάτων κτλ.. Ο franchisor υποχρεούται επιπλέον να εξελίσσει το δίκτυο και τις απαραίτητες προς το σκοπό αυτό υπηρεσίες. Ως αντάλλαγμα για τις παροχές αυτές οι λήπτες franchise είναι υποχρεωμένοι να καταβάλλουν συνήθως τέλη ένταξης στο δίκτυο, καθώς και τρέχοντα τέλη franchise, τα ύψος των οποίων κατά κανόνα εξαρτάται από τον κύκλο εργασιών τους.
Ο λήπτης franchise αποκτά ως δικαίωμα και ως υποχρέωση την εξουσία χρήσης της εμπορικής επωνυμίας του δότη. Εφαρμόζει ως ανεξάρτητος επιχειρηματίας το επιχειρηματικό πλάνο του δικτύου στην περιοχή του εκμεταλλευόμενος την εμπειρία του franchisor και τα πλεονεκτήματα του δικτύου του. Ο λήπτης franchise δεσμεύεται να εφαρμόσει το πλάνο σύμφωνα με τους κανόνες του δικτύου και να δρα με γνώμονα την ευθύνη του απέναντι στους συμμετέχοντες σε αυτό.
Οι franchisors και οι λήπτες franchise έχουν μία σχέση αλληλεξάρτησης. Ο franchisor μπορεί να έχει επιτυχία, μόνο αν ο λήπτης είναι επιτυχημένος. Για το λόγο αυτό, ο franchisor μεριμνά ώστε να μπορεί να παρέχει στο λήπτη την καλύτερη δυνατή συμπαράσταση για την εξασφάλιση της οικονομικής του επιτυχίας.
Ο Κανονισμός (ΕΚ) αριθμ. 2790/1999 για ορισμένες κατηγορίες κάθετων συμφωνιών και εναρμονισμένων πρακτικών εκδόθηκε το 1999 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο Κανονισμός αυτός επιτρέπει την ύπαρξη συγκεκριμένων κατηγοριών κάθετων συμφωνιών, οι οποίες θα ήταν κατά τα λοιπά απαγορευμένες από το ευρωπαϊκό δίκαιο ελεύθερου ανταγωνισμού.
Ο Κανονισμός (ΕΚ) αριθμ. 2790/1999 αντικαθιστά τον Κανονισμό, ο οποίος είχε τεθεί σε ισχύ το 1988, η έκδοση του οποίου είχε αποτελέσει και τη γένεση του ευρωπαϊκού δικαίου περί franchise. Ο νέος Κανονισμός είναι σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2000 και θα παραμείνει σε ισχύ έως την 31η Μαϊου 2010.
Ο εν λόγω Κανονισμός είναι αναπόσταστο τμήμα του δικαίου ελεύθερου ανταγωνισμού της Ε.Ε. και εντάσσεται στο σύστημα του άρθρου 81 της ΣυνθΕΚ. Για το λόγο αυτό δεν είναι δόκιμο να αναλυθούν οι διατάξεις του μεμονωμένα και δίχως αναφορά στο άρθρο 81 ΣυνθΕΚ.
Το εγχειρίδιο franchise ενσωματώνει τη συνολική τεχνογνωσία του franchisor και βρίσκεται στο επίκεντρο του εκάστοτε επιχειρηματικού σχεδίου franchise. Σύμβαλλει καίρια στη διασφάλιση της επιτυχίας του δικτύου και αποτελεί παράλληλα ένδειξη της σοβαρότητάς του.
Κατά τη δημιουργία ενός εγχειριδίου franchise είναι σίγουρα σκόπιμο, ο franchisor να αναζητήσει τη συνδρομή εξειδικευμένων συμβούλων. Η επάρκεια και καλή επεξεργασία του εγχειριδίου δεν διευκολύνει μόνο την προσέλκυση συνεργατών, αλλά και τις διαπραγματεύσεις με τράπεζες.
Ακόμα, το εγχειρίδιο franchise συμβάλλει στην ενίσχυση της αξιοπιστίας του δικτύου, τη βελτιστοποίηση του επιχειρηματικού σχεδίου και την συγκεκριμενικοποίηση των συμβάσεων με τους λήπτες.
Συστημικό χαρακτηριστικό των δικτύων franchise είναι ότι ο μεν franchisor ενεργεί κεντρικά διανέμοντας στους χρήστες τοπικά περιορισμένες περιοχές δραστηριοποίησης, οι δε χρήστες λειτουργούν αποκεντρωτικά, αναπτύσσοντας δράση στην περιοχή που τους έχει παραχωρηθεί.
Η προστασία περιοχής αποκλειστικότητας αφορά στην παροχή από πλευράς franchisor στο λήπτη δικαιώματος να είναι ο μοναδικός συμμετέχων στο δίκτυο, ο οποίος μπορεί να δραστηριοποιηθεί εντός της περιοχής που του παραχωρήθηκε συμβατικά, δικαίωμα το οποίο τον προστατεύει από τον ανταγωνισμό άλλων ληπτών franchise του ίδιου δότη. Η περιοχή αποκλειστικότητας μπορεί να αναφέρεται σε γεωγραφικές οντότητες, καθώς και σε χώρες, περιφέρειες και πόλεις.
Η καθορισμός περιοχών αποκλειστικότητας απαγορεύει από την άλλη πλευρά στο λήπτη franchise να δραστηριοποιηθεί σε περιοχές, οι οποίες έχουν ήδη παραχωρηθεί σε άλλους συμμετέχοντες στο δίκτυο.
Τα δίκτυα franchise αποτελούν συστήματα οργάνωσης πωλήσεων κάθετης σύμπραξης, τα οποία βασίζονται στη συνεργασία και τον καταμερισμό δραστηριοτήτων, είναι δομημένα σε αυστηρά δεσμευτικά πλαίσια και παρουσιάζουν τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
1. Τα δίκτυα franchise είναι συστήματα οργάνωσης πωλήσεων
Τα συστήματα οργάνωσης πωλήσεων τύπου franchise αποτελούνται από αποκεντρωμένα σημεία πωλήσεων, δηλαδή οι πωλήσεις δε ρυθμίζονται από το franchisor, αλλά από τον εκάστοτε επιτόπιο λήπτη franchise. Με τον τρόπο αυτό είναι δυνατή η μέγιστη δυνατή εκμετάλλευση της δυναμικής του δικτύου, αφού ο κάθε λήπτης franchise γνωρίζει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο τη ζήτηση προϊόντων και υπηρεσιών στην περιοχή όπου δραστηριοποιείται. Οι πωλήσεις κατευθύνονται από το εκάστοτε σημείο πώλησης και έτσι παραμένει ελαστική η εκμετάλλευση των μεγεθών της αγοράς.
2. Συνεισφορά του franchisor
Η συνεισφορά του franchisor καλύπτει το στήσιμο καταστημάτων, τη σύνταξη επιχειρηματικών σχεδίων για τις πωλήσεις, τις προμήθειες και την οργάνωση, καθώς και τη μέριμνα για την κατάρτιση των συνεργατών και τη συνεχή ενεργή υποστηριξή τους, ώστε να καθίσταται δυνατή η διαρκής εξέλιξη του δικτύου.
3. Συνεισφορά του λήπτη franchise
Η συνεισφορά του λήπτη franchise συνίσταται στην παροχή εργασίας και κεφαλαίων, καθώς και στην παροχή πληροφοριών στο franchisor σχετικά με την αγορά και τις δυνατότητες επιτυχίας, οι οποίες εκτιμούνται από τον τελευταίο.
4. Νομική κατάσταση
Ο δότης και ο λήπτης franchise είναι ανεξάρτητοι επιχειρηματίες, ο καθένας εκ των οποίων δραστηριοποιείται στο δικό του όνομα και για δικό του λογαριασμό. Ο δότης franchise έχει εξουσία θέσπισης κατευθυντήριων οδηγιών, η οποία του επιτρέπει να επιβάλλει στους λήπτες συμπεριφορά σύμβατή με τους κανόνες του δικτύου. Το γεγονός αυτό, ωστόσο, δεν επιδρά στη νομική ανεξαρτησία του επιχειρηματία/λήπτη franchise.
5. Αυστηρή οργάνωση
Τα δίκτυα franchise έχουν μία κάθετη δομή, δηλαδή ο franchisor αναπτύσσει ένα επιχειρηματικό πλάνο που δοκιμάζεται και διακρίνεται στην αγορά και στη συνέχεια παραχωρώντας τη χρήση του στο λήπτη διασφαλίζει την επιχειρηματική επιτυχία του. Έτσι καθίσταται δυνατή η δίκαιη κατανομή της επιτυχίας του δικτύου ανάμεσα σε δότη και λήπτη franchise. Ακόμα, η ύπαρξη επιμερισμού των εργασιών επιτρέπει την εξειδίκευση των συμμετεχόντων στο δίκτυο, έτσι ώστε ο καθένας τελικά να κάνει ό,τι μπορεί να κάνει καλύτερα.
6. Ενιαία παρουσία στις συναλλαγές
Μέσω της ενιαίας παρουσίας στις συναλλαγές δεν ενδυναμώνεται μόνο η συνολική εικόνα της επιχείρησης, αλλά και τα σήματα και η επωνυμία του δικτύου στην αγορά. Έτσι αυξάνεται και η αναγνωρισιμότητα του δικτύου ανάμεσα στους καταναλωτές. Η ενιαία παρουσία και εικόνα στην αγορά χαρίζουν επιτυχία στα δίκτυα franchise και ενισχύουν την εμπιστοσύνη ανάμεσα σε δότες και λήπτες.
7. Οικονομικοί και συμβατικοί δεσμοί των συμμετεχόντων σε δίκτυα franchise
Οι συμβατικές δεσμεύσεις των συμμετεχόντων σε δίκτυα franchise αφορούν κατά κανόνα σε μακροπρόθεσμη συνεργασία. Ο χαρακτήρας των συμβατικών δεσμεύσεων ως διαρκών ενοχών διασφαλίζει τόσο το franchisor όσο και το λήπτη franchise από μία βραχυπρόθεσμη τακτική καταγγελία της εκάστοτε σύμβασης franchise, η οποία συνήθως θα σήμαινε ιδίως για το λήπτη την αφαίρεση της βάσης πάνω στην οποία θεμελιώνει την επιχειρηματική του δραστηριότητα (η έκτακτη καταγγελία της σύμβασης για σπουδαίο λόγο είναι δυνατή καθ’ όλη της διάρκεια της σύμβασης και για τους δύο αντισυμβαλλόμενους). Επιπλέον, η μακρά διάρκεια της σύμβασης επιτρέπει στον franchisor ένα μακρόπνοο σχεδιασμό του συνολικού συστήματος και στο λήπτη την εξασφάλιση της βιωσιμότητας της επιχειρησής του, καθώς και την επανάκτηση των καφαλαίων της επένδυσής του. Τέλος, η πώληση της επιχείρησης του λήπτη franchise, η οποία βέβαια μπορεί να λάβει χώρα μόνο με τη σύμφωνη γνώμη του δότη, μπορεί να λειτουργήσει είτε ως εξασφάλιση για τα χρόνια μετά την αποχώρησή του από την ενεργό επιχειρηματική δραστηριότητα, είτε ως μέσο εξεύρεσης επενδυτικών πόρων για την εκπλήρωση νέων επιχειρηματικών του ιδεών.
Για να διαπιστώσει κανείς ποιος τύπος franchise είναι ο ιδανικός για αυτόν, είναι απαραίτητο να εκτιμήσει σωστά τις ικανότητες και τις εμπειρίες του. Μόνο αφότου έχετε καταλήξει σε ποιον τομέα επιθυμείτε να δραστηριοποιηθείτε, θα πρέπει να αποφασίσετε ποιον τύπο franchise θα προτιμήσετε. Κατά την απόφασή σας αυτή θα πρέπει να συνυπολογίσετε και το εύρος των ρίσκων που είσαστε διατεθειμένοι να αναλάβετε.
Σε πρώτο στάδιο θα πρέπει να αναλογιστείτε ποιες εμπειρίες έχετε συλλέξει μέχρι τώρα. Καθορίστε τις ικανότητες που έχετε αναπτύξει στο πέρας του χρόνου και αναρωτηθείτε σε ποιο τύπο franchise αυτές ταιριάζουν περισσότερο.
Λάβετε υπόψη σας τα παρακάτω στοιχεία:
Ακόμα, θα πρέπει να θέσετε στον εαυτό σας ερώτησεις σχετικά με το ποιες δραστηριότητες θα αναλαμβάνατε να διεκπεραιώσετε με ευχαρίστηση και που εντοπίζονται τα δυνατά σας σημεία:
Τι απολαμβάνετε περισσότερο σ’ αυτό;
Ο τύπος franchise που θα επιλέξετε θα πρέπει οπωσδήποτε να ανταποκρίνεται στις ειδικότερες ικανότητες και εμπειρίες σας.
Ακριβώς όπως δεν υπάρχουν γεωγραφικά όρια στην εξάπλωση των δικτύων franchise, έτσι και δεν υπάρχει σχεδόν κανένας περιορισμός ως προς τους επιχειρηματικούς κλάδους, στους οποίους αυτά δραστηριοποιoύνται. Αντίθετα, το franchising χρησιμοποιείται σε πάρα πολλούς κλάδους και μάλιστα μπορεί να καλύπτει και περισσότερους από έναν.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν δυνατότητες συμμετοχής σε δίκτυα franchise στον κλάδο των λιανικών πωλήσεων (πώληση ενδυμάτων, αρτοποιεία, κοσμηματοπωλεία, πώληση ποτών, κλπ), στον κλάδο παροχής υπηρεσιών (λογιστικές, διοικητικές υπηρεσίες, συμβουλευτικές υπηρεσίες σε οικονομικά θέματα, υπηρεσίες καλλωπισμού), καθώς και στη γαστρονομία (fast-food, καφέ, κτλ.).
Ένα δίκτυο franchise μπορεί και θα πρέπει να προσφέρει τις εξής παροχές:
Ο franchisor θα πρέπει να σας παρέχει δίχως ενδοιασμούς γραπτώς όλες τις πληροφορίες που του ζητείτε (με εξαίρεση το εγχειρίδιο franchise). Είναι σκόπιμο να υποβάλλετε τις πληροφορίες που θα συλλέξετε σε εξειδίκευμένα πρόσωπα ή υπηρεσίες (π.χ. δικηγόρους ειδικευμένους στο δίκαιο του franchise, εμπορικά επιμελητήρια, εκπροσώπους επαγγελματικών οργανώσεων), προκειμένου να διαπιστωθεί η σοβαρότητα της πρότασης franchise.
Προκειμένου να αρθούν οποιεσδήποτε ασάφειες ήδη από το ξεκίνημα της συνεργασίας, θα πρέπει τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του λήπτη franchise να καθορίζονται όσο το δυνατό ακριβέστερα.
Ως λήπτης franchise έχετε προπάντων δικαίωμα πληροφόρησης, μεταξύ άλλων δε και το δικαίωμα να ζητήσετε να σας παρασχεθεί το εγχειρίδιο franchise του δικτύου. Επιπλέον, έχετε το δικαίωμα εκμετάλλευσης ενός δοκιμασμένου δικτύου που διαθέτει θετική εικόνα και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, καθώς και το δικαίωμα να επωφεληθείτε των προωθητικών και διαφημιστικών δράσεων του και των προγραμμάτων κατάρτισης και μετεκπαίδευσης που διοργανώνονται στα πλαίσιά του.
Στις υποχρεώσεις σας ως λήπτη franchise συμπεριλαμβάνονται η τήρηση των κατευθυντήριων αρχών και οδηγιών του δικτύου, όπως αυτές περιγράφονται στο εγχειρίδιο franchise, η ανάληψη τοπικών προωθητικών και διαφημιστικών δράσεων, η καταβολή των τελών franchise, η συμμετοχή σε προγράμματα κατάρτισης και επιμόρφωσης που διοργανώνονται από τα κεντρικά του δικτύου, η συνεργασία σας με τους υπευθύνους του δικτύου, καθώς και η εκτέλεση εργασιών που συμφωνήθηκαν με το δότη franchise.
Τα κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών (venture capital), ρέουν σε επιχειρήσεις είτε μέσω άμεσης συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο, είτε μέσω άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων και αποτελούν μία σημαντική δυνατότητα χρηματοδότησης επιχειρήσεων.
Οι επενδυτές venture capital προσδοκούν υψηλά κέρδη και συμμετέχουν στις επιχειρήσεις που χρηματοδοτούν κατά κανόνα για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Τα κέρδη τους προκύπτουν συνήθως κατά τη έξοδό τους από την επιχείρηση, και είναι πολύ υψηλότερα σε σύγκριση με άλλες μορφές επενδύσεων, φτάνουν δε συχνά έως και σε ποσοστά περί του 20{15f521f44c6b48730ff250e5d8fe285a2032dd99f95a49021058b1f2ce6a13b2} ανά έτος, εξαιτίας του μεγάλου κινδύνου που αναλαμβάνουν οι επενδυτές σε συναλλαγές τέτοιου είδους.
Προϋπόθεση για να αποκτήσει κάποιο δίκτυο franchise πρόσβαση σε venture capital είναι να παρέχει στους επενδυτές τέτοιες προσδοκίες κερδοφορίας. Σε δίκτυα franchise οι υπεραξίες επιτυγχάνονται μέσω της διεύρυνσής τους. Για το λόγο αυτό πιο ελκυστικά για επενδυτές venture capital είναι κυρίως δίκτυα, τα οποία έχουν διέλθει με επιτυχία το ιδρυτικό τους στάδιο και διαθέτουν ισχυρή δυναμική επέκτασης εντός και εκτός των συνόρων.
Ακόμα, είναι απαραίτητο ο δότης franchise να παρουσιάσει στον επενδυτή μία καλή εικόνα της επιχείρησής του, ιδιαίτερα να παρουσιάσει θελκτικά το επειχειρηματικό του πλάνο και τα περιθώρια κερδοφορίας του σε ένα business plan.
Μιας και οι επενδυτές venture capital κατακλύζονται συνήθως από πλήθος προσφορών, είναι ίσως σκόπιμο να συμβουλευτεί κανείς έναν εξειδικευμένο σύμβουλο. Εκείνος θα ξέρει, πως προσελκύεται το ενδιαφέρον των πιθανών επενδυτών, τι προσέχουν αυτοί περισσότερο, ποιοι από αυτούς έχουν ήδη χρηματοδοτήσει δίκτυα franchise και πως προβάλλεται το franchising κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Τα δίκτυα franchise παρέχουν δίχως αμφιβολία σε πρόσωπα με πολύ διαφορετικό υπόβαθρο τις ίδιες ευκαιρίες να δραστηριοποιηθούν ως ανεξάρτητοι επιχειρηματίες.
Ωστόσο, οι ανεξάρτητοι επιχειρηματίες θα πρέπει να πληρούν μία σειρά απαιτήσεων. Για το λόγο αυτό θα πρέπει πριν τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης να αναρωτηθεί κανείς, αν νιώθει ικανός να ανταπεξέλθει πραγματικά στις απαιτήσεις αυτές.
Ο παρακάτω κατάλογος θα σας βοηθήσει στην απόφασή σας:
Ο franchisor έχει τα ακόλουθα πλεονεκτήματα:
Ο λήπτης franchise έχει τα ακόλουθα πλεονεκτήματα:
Σύμφωνα με υπάρχοντα στοιχεία, το franchising στην Ελλάδα έχει ακόμα καλές προοπτικές ανάπτυξης, παρά τη γενικότερη οικονομική αβεβαιότητα που επικρατεί.
Το franchising μπορεί, συνεπώς, απολύτως δικαιολογημένα να χαρακτηριστεί ως ένας από τους λίγους πλέον αποδοτικούς μηχανισμούς δημιουργίας θέσεων εργασίας. Κατά μέσο όρο ο αριθμός των απασχολούμενων στον κλάδο αυξάνεται τα τελευταία χρόνια. Μία από τις αιτίες του φαινομένου αυτού αποτελούν σίγουρα τα ισχυρά επιχειρηματικά κίνητρα που παρέχει το franchising. Ο λήπτης franchise έχει πολλαπλά κέρδη από την προσχώρησή του σε ένα επιχειρηματικό δίκτυο, όπως π.χ. το δικαίωμα χρήσης ήδη γνωστής επωνυμίας, καθώς και από την εκμετάλλευση του μεγάλου μεγέθους του δικτύου και των εξ αυτού προερχόμενων οικονομικών πλεονεκτημάτων στις προμήθειες. Παράλληλα παραμένει ανεξάρτητος επιχειρηματίας.
Η ελκυστικότητα του franchising τόσο για τους franchisors, όσο και για τους λήπτες franchise θα ενισχύεται συνεχώς, εξαιτίας των διαρκώς αυξανόμενων πιέσεων που προκαλούνται από την παγκοσμιοποίηση της οικονομικής δραστηριότητας και την όλο και αυξανόμενη παρουσία πολυεθνικών ομίλων επιχειρήσεων στην αγορά.
Μία σφαιρική εικόνα της παγκόσμιας αγοράς franchising και των προοπτικών της μελλοντικής της ανάπτυξης παρέχει η έκθεση «Franchising: Μία παγκόσμια αναφορά» που συνέταξαν ο John F. Preble, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου του Delaware και ο Richard C. Hoffman, καθηγητής της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων Perdue του Πανεπιστημίου Salisbury.
Για τη σύνταξη της έκθεσης αυτής αναλύθηκαν στοιχεία από 40 χώρες, από τα οποία προέκυψε το συμπέρασμα ότι η ανάπτυξη του κλάδου franchise κάλυψε πλήρως ή ακόμα και ξεπέρασε τις προσδοκίες. Οι τομείς franchise με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη είναι σύμφωνα με την έκθεση το λιανικό εμπόριο και η γαστρονομία. Ακόμα, στην έκθεση αυτή καταγράφεται μία σαφής τάση των δοτών franchise να επεκτείνουν τα δικτυά τους σε γειτονικές χώρες και σε χώρες με παρόμοιο πολιτιστικό υπόβαθρο.
Το ποιο σημαντικό κριτήριο για την επιλογή του ιδανικού δικτύου franchise είναι να υπάρχει η σωστή χημεία ανάμεσα στο franchisor και το νέο λήπτη franchise. Οι προσωπικές και επαγγελματικές ικανότητες του καθενός, θα πρέπει να εναρμονίζονται με το εκάστοτε επιχειρηματικό πλάνο. Ως προς το σημείο αυτό ο λήπτης franchise θα πρέπει να είναι ειλικρινής με τον εαυτό του, προκειμένου να μπορέσει να καταλήξει σε μία επιλογή, η οποία θα είναι μακροπρόθεσμα ικανοποιητική για αυτόν.
Εξαιρετικής σημασίας είναι η προσωπική κινητοποίηση και οι επιχειρηματικές ικανότητες του λήπτη. Εξίσου σημαντική είναι η εμπιστοσύνη μεταξύ των συνεργατών, η οποία θα πρέπει να είναι συντροφική.
Ακόμα, είναι απαραίτητος ένας ενδελεχής προγραμματισμός. Ο υποψήφιος λήπτης franchise θα πρέπει να ενημερωθεί κατά τον πληρέστερο δυνατό τρόπο για το επιλεχθέν δίκτυο και να ελέγξει λεπτομερώς το μελλοντικό συνεργάτη του.
Μόνο οι λήπτες franchise, οι οποίοι μπορούν να ταυτιστούν με το δίκτυο, στο οποίο θα ενταχθούν, μπορούν να το εκπροσωπήσουν επιτυχώς και να πετύχουν επιχειρηματικά. Μόνο εκείνος, ο οποίος είναι προσωπικά ικανοποιημένος, μπορεί να συμβάλλει στην ικανοποίηση των πελατών του.
Τα τρέχοντα τέλη (τέλη franchise) ανέρχονται σε ποσοστό από 1-15{15f521f44c6b48730ff250e5d8fe285a2032dd99f95a49021058b1f2ce6a13b2} του καθαρού κύκλου εργασιών. Το ύψος τους εξαρτάται από το εύρος των υπηρεσιών που παρέχει ο franchisor στο λήπτη franchise.
Οι συμβάσεις franchise είναι χρονικά περιορισμένες συμφωνίες με όρο δεσμευτικής αγοράς εμπορευματών και μπορούν να έχουν μεγάλη διάρκεια ακόμη και 20 έτη. Οι συμβάσεις franchise συνάπτονται συνήθως με διάρκεια δέκα έως είκοσι ετών, προκειμένου να είναι νομικά ισχυρές και οικονομικά σύμφέρουσες.
1. Σύστημα εμπορικών διανομέων
Σε πρώτο πλάνο στα συστήματα εμπορικών διανομέων βρίσκεται η πώληση εμπορευμάτων. Τα συστήματα αυτά δεν αποτελούν ενιαία, λεπτομερώς ρυθμισμένα συστήματα οργάνωσης πωλήσεων.
Ο λήπτης franchise εντάσσεται πολύ πιο ενεργά σε ένα επιχειρηματικό δίκτυο από ότι ένας διανομέας. Τα δίκτυα franchise διαθέτουν σε σχέση με δίκτυα εμπορικών διανομέων πολύ πιο αυστηρά οργανωτικά, διαχειριστικά και διαφημιστικά σχέδια και πλάνα marketing, ενώ υφίσταται στενότερη νομική σύνδεση μεταξύ λήπτη και franchisor.
2. Σύστημα εμπορικών αντιπροσώπων
Εμπορικοί αντιπρόσωποι δρασηριοποιούνται ταυτόχρονα για έναν ή περισσότερους παραγωγούς και μεσολαβούν στη σύναψη συμβάσεων για λογαριασμό τους. Ο αντιπορόσωπος δεν επενδύει ίδια κεφάλαια και δεν συμμετέχει σε ζημίες, δηλαδή δρα στο όνομά του και δε αναλαμβάνει το ρίσκο της διάθεσης των εμπορευμάτων.
Σε αντίθεση με τους εμπορικούς αντιπροσώπους ο λήπτης franchise ως ανεξάρτητος επιχειρηματίας δε δρα μεσολαβητικά, αλλά στο όνομά του και για λογαριασμό του.
3. Σύστημα παροχής αδειών χρήσης προστατευόμενων δικαιωμάτων βιομηχανικής ιδιοκτησίας
Στα συστήματα αυτά, ο λήπτης αποκτά από το δικαιοπάροχο συγκεκριμένες άδειες χρήσης δικαιωμάτων βιομηχανικής ιδιοκτησίας, κατά κανόνα δικαιωμάτων χρήσης εφευρέσεων καλυπτόμενων απο διπλώματα ευρεσιτεχνίας ή χρήσης σημείων καταχωρηθέντων ως εμπορικά σήματα. Η επιρροή που έχει ο λήπτης του δικαιώματος επί του δικαιοπάροχου είναι πολύ περιορισμένη. Τα εν λόγω συστήματα δε διαθέτουν ως επί το πλείστον ίδια επιχειρηματικά σχέδια marketing και παροχής υπηρεσιών.
Αντίθετα, τα δίκτυα franchise διαθέτουν ενιαία στρατηγική marketing, η οποία ενισχύει τους δεσμούς ανάμεσα στους συμμετέχοντες σε αυτά και συμβάλλει στη θέσπιση μίας ενιαίας παρουσίας στην αγορά. Σε μεικτά συστήματα παροχής αδειών χρήσης προστατευόμενων δικαιωμάτων βιομηχανικής ιδιοκτησίας είναι πιθανό να υφίστανται εν μέρει κοινά πλάνα marketing, αυτά όμως δεν εφαρμόζονται συνήθως πιστά στην πράξη.
4. Σύστημα υποκαταστημάτων
Χαρακτηριστικά των συστημάτων υποκαταστημάτων, τα οποία ανήκουν στην εκάστοτε επιχείρηση, είναι η ύπαρξη κεντρικών αποθηκευτικών χώρων, η χονδρική αγορά εμπορευμάτων, η κεντρική καταγραφή αποτελεσμάτων και οι κεντρικοί λογιστικοί έλεγχοι.
Σε αντίθεση με τους λήπτες franchise οι διευθυντές υποκαταστημάτων δεν είναι νομικά ανεξάρτητοι επιχειρηματίες, αλλά υπάλληλοι του τομέα πωλήσεων της κάθε επιχείρησης, και δεσμεύονται, σύνεπώς, να τηρούν τις υποδείξεις της.
5. Συνεταιρισμοί
Οι συνεταιρισμοί έχουν χαρακτήρα οριζόντιων συμπράξεων, αφορούν δηλαδή σε συνεργασία ανάμεσα σε επιχειρήσεις της ίδιας οικονομικής παραγωγικής βαθμίδας. Οι δεσμοί ανάμεσα στους συνεργαζόμενους είναι πολύ χαλαροί, μιας και ο συνεταιρισμός δε διεθέτει δικαιώματα υποδείξεων και επιτήρησης. Ο χαρακτήρας των παρεχόμενων υπηρεσιών δεν είναι δεσμευτικός. Δεν αναλαμβάνονται ηθικές υποχρεώσεις ανάμεσα στους συμμετέχοντες, σε αντίθεση με τα δίκτυα franchise, όπου αυτό ακριβώς επιδιώκεται ενεργά. Εξαιτίας των παραπάνω ελλείψεων προάγεται πολλές φορές η λύση της μετατροπής συνεταιρισμών σε δίκτυα franchise.
Τα δίκτυα franchise αποτελούν σε αντίθεση με τους συνεταιρισμούς κάθετες συμπράξεις. Στα πλαίσιά τους δεν υφίστανται συμβατικές ρυθμίσεις βάσει των οποίων ο δότης franchise θα δικαιούται να κάνει στο λήπτη υποδείξεις που εξυπηρετούν την προστασία και τη διατήρηση μίας ενιαίας εικόνας στην αγορά. Στα δίκτυα franchise οι ατομικές νομικές σχέσεις έχουν προτεραιότητα, ενώ οι συνεταιρισμοί διαθέτουν εταιρικό χαρακτήρα οργάνωσης.
6. Σύστημα παραγγελιοδόχων εμπορικών αντιπροσώπων
Οι περαγγελιοδόχοι εμπορικοί αντιπρόσωποι είναι ανεξάρτητοι έμποροι, οι οποίοι πωλούν και αγοράζουν εμπορεύματα στο όνομά τους και για λογαρισμό τρίτων.
Τα συστήματα παροχής αδειών χρήσης προστατευόμενων δικαιωμάτων βιομηχανικής ιδιοκτησίας είναι στην πραγματικότητα ήπιες παραλλαγές δικτύων franchise. Ο πάροχος της άδειας παραμένει σε μεγάλο βαθμό παθητικός και επιτρέπει στον αποδέκτη της τη χρήση των προστατευόμενων δικαιωμάτων βιομηχανικής ιδιοκτησίας του και των επιχειρηματικών του μυστικών. Περισσότερες υπηρεσίες στον αποδέκτη της άδειας ο πάροχός της δεν οφείλει.
Αντίθετα, στα πλαίσια δικτύων franchise ο λήπτης απολαμβάνει πέρα από το δικαίωμα χρήσης της επωνυμίας του δότη και σειράς άλλων παροχών, όπως το δικαίωμα χρησιμοποίησης της τεχνογνωσίας του τελευταίου, καθώς και ενός ευρέως πλέγματος επικουρικών υπηρεσιών. Ο δότης franchise είναι απέναντι στους λήπτες πάροχος υπηρεσιών.